Ve Tanrı Orta Doğu'yu Yarattı
Şah İsmail'e dair her şeyi Gazeteci-Yazar Faik Bulut ile konuşuyoruz
Hediye Levent, Faik Bulut ile birlikte Ve Tanrı Orta Doğu'yu Yarattı serisinde İran konusunu ele alıyor. Bu özel yayında, Faik Bulut'un yeni çıkan kitabı Şah İsmail'in Serencamı: Kızılbaşlıktan Şiiliğe üzerine bir sohbet gerçekleştiriliyor. Faik Bulut, kitabında Şah İsmail'in hayatını, Erdebil Tarikatı'nın önemini, kızılbaşlık ve Alevilik arasındaki farkları, Şah İsmail'in karakterini ve dönemin siyasi, dini ve toplumsal dinamiklerini detaylı bir şekilde inceliyor.
Konuşmada, Şah İsmail'in ikili karakteri, bir yandan acımasız bir lider olması, diğer yandan sanatçı ve affedici yönleri üzerinde duruluyor. Ayrıca, Şah İsmail'in Alevilik ve şiilik arasındaki geçiş süreci, Anadolu'daki Alevi toplulukları üzerindeki etkisi ve Safevi Devleti'nin kuruluşu gibi konular da ele alınıyor. Faik Bulut, tarihsel olayları objektif bir şekilde değerlendirirken, Alevilik ve şiilik arasındaki farklılıklara ve bu inançların toplumsal yansımalarına da dikkat çekiyor.
Yayın boyunca, izleyicilerden gelen sorulara da cevap veriliyor ve Faik Bulut'un diğer kitapları ve araştırmaları hakkında bilgiler paylaşılıyor. Özellikle Hasan Sabbah ve İsmaililik üzerine yaptığı çalışmaların da altı çiziliyor. Yayın, tarihsel olayların günümüzdeki yansımaları ve bu olayların doğru anlaşılmasının önemi üzerine düşündürücü bir sohbetle son buluyor.
Faik Bulut (d. 1950, Kağızman, Kars), Türk gazeteci ve yazar. 1972'de Lübnan'daki Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) kamplarına katıldı. Şubat 1973'te bu kamplara yapılan İsrail askerî operasyonu ile kaçırılarak İsrail'de cezaevine kondu, 7 yıl 2 ay tutuklu kaldıktan sonra 1980'de Türkiye'ye döndü. İzleyici yorumları
Bu yayın için izleyiciler toplamda 225 yorumda bulunmuş. 52084 defa izlenen yayın 1417 kişi tarafından beğenilmiş.
Merhaba! Transkripti özetlememi istemişsiniz. YouTube yorumlarından derlenmiş bu metin, Hediye Levent'in konuğu araştırmacı-yazar Faik Bulut ile yaptığı ve Şah İsmail ile Safevileri konu alan bir programa ait.
İzleyicilerin yorumlarına dayanarak programın içeriği ve aldığı tepkiler hakkında bir özet şu şekildedir:
Programın Genel İçeriği ve Faik Bulut'un Sunduğu Tezler:
* Faik Bulut, Şah İsmail'in kökeni, Safevi Devleti'nin kuruluşu ve Alevilik-Kızılbaşlık tarihi hakkında geleneksel anlatımlardan farklı tezler ortaya koymuştur.
* Şah İsmail'in Kökeni: En çok tartışma yaratan konu, Bulut'un Şah İsmail'in kökenine dair yaptığı vurgudur. Sunumunda, Şah İsmail'in soyunun Kürt kökenli olduğunu, Safevi tarikatının kurucusu Şeyh Safi'nin de Pîr-i Türk lakabına rağmen Kürt olduğunu iddia ettiği anlaşılıyor. Bu, birçok izleyici tarafından, özellikle de Şah İsmail'i bir Türk hükümdarı ve ozanı olarak görenler tarafından şiddetle eleştirilmiş.
* Mezhep Değişimi: Safevi ailesinin başlangıçta Sünni olduğu, Şeyh Cüneyd döneminde Şiiliğe/Kızılbaşlığa geçiş yaptıkları anlatılmış.
* Safevi Politikaları: Devletleşme sürecinde Şah İsmail'in, kendisini iktidara taşıyan Kızılbaş Türkmen gruplara sırt çevirdiği ve Sünnilere yönelik zorla mezhep değiştirme ile katliam politikaları izlediği aktarılmış.
* Alevilik Tanımı: Programda Aleviliğin tanımı, İslami çerçevenin dışına da çıkan bir perspektifle ele alınmış gibi görünüyor.
Yorumlardan Yansıyan Genel Tepkiler:
1. Destekleyen Görüşler:
* Bir grup izleyici, Faik Bulut'u aydınlatıcı, objektif, bilgilendirici ve cesur bularak teşekkür etmiş. Özellikle resmi tarih anlatımlarının dışına çıkan perspektifini takdir edenler olmuş.
* Sunulan bilgilerin tarihe farklı bir pencereden bakma imkanı sunduğunu düşünenler var.
2. Eleştirel ve Reddeden Görüşler:
* Taraflılık ve İdeolojik Yaklaşım: Birçok yorumcu, Faik Bulut'u objektif olmamakla, Kürtçü veya ideolojik bir perspektifle tarihi çarpıtmakla suçluyor. Özellikle Şah İsmail'in Kürt kökenli olduğu iddiası, büyük bir tepki çekmiş. İzleyiciler, Şah İsmail'in Türkçe divanı olduğunu, ordusunun ve devlet kadrosunun Türkmenlerden oluştuğunu vurgulayarak bu iddiayı reddediyor.
* Tarihsel Hatalar: Bazı yorumlarda, anlatılanların kulaktan dolma, kahvehane kültürü veya tarihi hatalarla dolu olduğu iddia ediliyor. Töre Sivrioğlu, Tufan Gündüz gibi başka tarihçilerin daha güvenilir olduğu belirtiliyor.
* Alevilik Yorumuna İtirazlar: Faik Bulut'un Alevilik yorumunun, geleneksel Alevi inancıyla örtüşmediğini düşünen ve bu konuda onu yetkisiz gören eleştiriler mevcut.
* Sunum Tarzı: Programın sunucusu Hediye Levent'in, konuyu takip etmekte ve derinlemesine sorular sormakta yetersiz kaldığı yönünde eleştiriler var. Ayrıca, program içindeki reklamların sıklığı da olumsuz olarak not edilmiş.
Sonuç Olarak:
Bu transkript, tek bir tarihsel konunun bile ne kadar farklı ve çatışmalı yorumlara açık olduğunu gösteriyor. Faik Bulut'un programı, geleneksel Türk ve Sünni tarih yazımının dışında bir anlatı sunmuş ve bu durum izleyiciler arasında hem yoğun bir ilgi hem de sert tartışmalara yol açmıştır. Yorumlar, tarih okumalarının millî, etnik ve mezhepsel kimliklerle nasıl iç içe geçtiğinin açık bir kanıtı niteliğindedir. Özetle, program tarihi yeniden okuma iddiası taşırken, izleyicilerden gelen tepkiler hangi tarihin, kimin tarafından ve ne için okunduğu sorusunun ne kadar merkezi olduğunu ortaya koymaktadır.
