Ve Tanrı Orta Doğu'yu Yarattı
Müslüman engizisyonu... Prof. Dr. Mehmet Azimli ile konuşuyoruz.
Hediye Levent, Prof. Dr. Mehmet Azimli ile Müslümanların Engizisyonu adlı dört ciltlik kitap serisi üzerine bir söyleşi gerçekleştiriyor. Konuşmada, İslam tarihi boyunca farklı düşünceleri nedeniyle baskıya, işkenceye ve ölüme maruz kalan bilim insanları, filozoflar ve dini alimler ele alınıyor. Mehmet Azimli, bu kitabı yazma nedenini, Türkiye'de ve İslam dünyasında farklı düşünenlere yönelik baskıların artması ve tarihte benzer olayların yaşanmış olması olarak açıklıyor.
Azimli, İslam tarihinde farklı fikirlerinden dolayı öldürülen, sürgüne gönderilen veya işkence gören 200'den fazla bilim insanı ve alimin hikayesini anlattığını belirtiyor. Özellikle İbn Sina, İbn Rüşd, Ebu Hanife gibi önemli isimlerin yaşadığı zulümlerden bahsediyor. Ayrıca, Osmanlı döneminde de benzer baskıların yaşandığını, örneğin Piri Reis'in idam edilmesi veya Takiyüddin'in rasathanesinin yıkılması gibi olayları örnek gösteriyor.
Konuşmada, İslam dünyasında bilim ve felsefenin gelişmesinin önündeki engellere de değiniliyor. Mehmet Azimli, bilim insanlarının din adamları tarafından nasıl engellendiğini ve bu durumun İslam medeniyetinin gerilemesine neden olduğunu vurguluyor. Ayrıca, günümüzde de benzer baskıların devam ettiğini, özellikle dijital çağda bilgiye erişimin kolaylaşmasıyla birlikte gençlerin geleneksel dini anlayışlardan uzaklaştığını ifade ediyor.
Son olarak, Türkiye'de ilahiyat fakültelerinde felsefe ve sosyal bilimler derslerinin azaltılması, tarikatların etkisinin artması gibi konulara da değiniliyor. Mehmet Azimli, bu durumun ilahiyat eğitimini olumsuz etkilediğini ve gençlerin sorgulayıcı bir bakış açısından uzaklaştığını belirtiyor.
Söyleşi, izleyicilerden gelen sorularla devam ediyor ve İslam dünyasında yaşanan zulümlerin günümüzdeki yansımaları, Alevilere yönelik baskılar ve kadın bilim insanlarının maruz kaldığı zulümler gibi konulara da değiniliyor.
İzleyici yorumları
Bu yayın için izleyiciler toplamda 58 yorumda bulunmuş. 6657 defa izlenen yayın 484 kişi tarafından beğenilmiş.
- Genel Beğeni ve Teşekkürler:
- İzleyiciler, Hediye Levent ve Mehmet Azimli'nin sunduğu içerikleri harika, kaliteli, ve aydınlatıcı olarak nitelendiriyor. Özellikle Azimli'nin cesur ve akademik duruşu takdir ediliyor.
- Mehmet Azimli gibi hocalar sayesinde aydınlanıyoruz gibi ifadelerle, konuşmacıların toplumsal bilinçlenmeye katkısı vurgulanıyor.
- Tartışmalı Konular ve Eleştiriler:
- Engizisyon Kavramı: Bazı izleyiciler, İslam tarihinde engizisyon benzeri uygulamaların varlığını kabul ederken, diğerleri bu terimin kullanımını hatalı buluyor. Örneğin, İslam hukuku sistematik engizisyon yapmamıştır şeklinde itirazlar var.
- Peygamber Dönemi Uygulamaları: Hz. Muhammed'in muhalifleriyle ilişkisi (Esma bint Mervan, Beni Nadir gibi olaylar) tartışılıyor. Kimileri bunları siyasi zorunluluk olarak görürken, kimileri şiddet olarak yorumluyor.
- Cihat ve Şeriat: Cihat kavramının savunma amaçlı olduğunu savunanlar ile saldırgan bulup eleştirenler arasında görüş ayrılıkları mevcut.
- Kitap ve İçerik Önerileri:
- Mehmet Azimli'nin *Müslüman Engizisyonu* ve *Siyeri Farklı Okumak* gibi kitapları övülüyor. Ancak bazı okurlar, bu kitapların bazı bölümlerinin sansürlendiğini iddia ediyor.
- 5. cilde eklenmesi önerilen isimler arasında İslamoğlu, M. Okuyan ve Talha Alp gibi isimler geçiyor.
- Teknik ve Sunumla İlgili Geri Bildirimler:
- Ses kalitesi düşük gibi teknik eleştiriler yapılsa da, içeriğin değeri vurgulanıyor.
- Tanrı Orta Doğu'yu Yarattı başlığı gibi ifadeler, bazı izleyicilerde rahatsızlık yaratmış.
- Tarihsel ve Felsefi Yorumlar:
- Kur'an'da engizisyon yok, ancak Müslümanlar tarihte zulüm yaptı gibi dengeli yaklaşımlar dikkat çekiyor.
- İnsan doğası gereği şiddet eğilimlidir; bu dinlerle sınırlı değil şeklinde evrensel çıkarımlar yapılıyor.
- Siyasi ve Güncel Göndermeler:
- Afganistan'daki kızların eğitimsizliği veya Körfez ülkelerinin finansal adaletsizliği gibi örneklerle, şeriat uygulamalarının eleştirisi yapılıyor.
- Madımak Olayı da bir tür engizisyondur gibi Türkiye'ye özgü referanslar da mevcut.
Öne Çıkan Temalar:
1. Tarihle Yüzleşme: İslam tarihindeki tartışmalı olayların açıkça konuşulması gerektiği vurgulanıyor.
2. Din ve Şiddet İlişkisi: Kur'an'ın barışçıl yorumları ile tarihsel pratikler arasındaki çelişkilere dikkat çekiliyor.
3. Aydın Sorumluluğu: Mehmet Azimli gibi isimlerin linç riskine rağmen gerçekleri söylemesi takdirle karşılanıyor.
4. Terminoloji Tartışmaları: Engizisyon gibi kavramların kullanımının doğruluğu sorgulanıyor.
