Ve Tanrı Orta Doğu'yu Yarattı
Orta Doğu neden gelişmiyor? Siyaset Bilimci Dr. Birol Başkan ile konuşuyoruz.
Dr. Birol Başkan konuk olduğu programda, Orta Doğu'nun neden ekonomik, siyasi ve kültürel açıdan gelişemediği sorusunu ele alınıyor. Konuşmacı, Orta Doğu'nun tarihsel süreçte yaşadığı ekonomik gerilemeyi, nüfus yapısını, tarım ve ticaret potansiyelini, modern devlet yapılanmasının eksikliğini ve Batı'nın kapitalist sisteminin bölgeye etkilerini detaylı bir şekilde analiz ediyor. Orta Doğu'nun, özellikle 1000 yılından sonra yaşadığı nüfus kırılması ve tarım alanlarının verimsizleşmesi gibi faktörlerin bölgenin geri kalmasında etkili olduğu vurgulanıyor. Ayrıca, Osmanlı İmparatorluğu'nun askeri üstünlüğüne rağmen ekonomik altyapısının zayıf olması ve modern devlet yapısını kuramaması, bölgenin Batı karşısında geri kalmasının önemli nedenleri arasında gösteriliyor. Konuşmada, Orta Doğu'nun demokrasi, eğitim ve kültürel gelişim açısından da sorunlar yaşadığı, bunun temelinde ise ekonomik yapının zayıflığı ve gelir dağılımındaki adaletsizliklerin yattığı belirtiliyor. Sonuç olarak, Orta Doğu'nun gelişmesi için güçlü bir siyasi liderlik, ekonomik reformlar ve toplumsal dönüşümler gerektiği, ancak bunun uzun vadeli bir süreç olduğu ifade ediliyor.
İzleyici yorumları
Bu yayın için izleyiciler toplamda 73 yorumda bulunmuş. 6846 defa izlenen yayın 462 kişi tarafından beğenilmiş.
- Genel Değerlendirme:
- Yayın, Ortadoğu'nun geri kalmışlığını tarihsel, ekonomik ve sosyopolitik açılardan ele alıyor.
- Birol Başkan'ın analizleri ve Hediye Levent'in sunumu takdirle karşılanmış.
- Din (özellikle İslam'ın ahiret vurgusu), coğrafya, savaşlar ve dış müdahaleler geri kalmışlıkta öne çıkan faktörler olarak vurgulanmış.
- Tartışılan Temalar:
1. Ekonomi ve Sömürge Tarihi:
- Batı'nın sanayi devrimi ve sömürgecilikle açtığı fark, Ortadoğu'nun kaynaklarının kontrolü.
- İsrail'in kuruluş sürecindeki Avrupa etkisi ve bölgedeki rolüne dair eleştiriler.
2. Din ve Toplumsal Yapı:
- İslam'ın dünyevi olanı önemsememe anlayışının gelişmeye etkisi.
- Luther benzeri bir reform ihtiyacı olduğu yönünde yorumlar.
3. Türkiye Özelinde Yorumlar:
- Atatürk devrimlerinin önemi ve elinin kanlı olmaması eleştirisi.
- Türkiye'nin Ortadoğu'dan farklılığı (demokrasi, eğitim, sekülerizm).
- Eleştiriler ve Katkılar:
- Bazı izleyiciler, Birol Başkan'ın İsrail analizini yüzeysel bulmuş ve bölge Yahudilerinin tarihsel varlığını göz ardı ettiğini savunmuş.
- Coğrafya kaderdir söylemine karşı çıkanlar, Japonya örneğiyle iklim ve genetik faktörlerin mutlak belirleyici olmadığını vurgulamış.
- Yayında Dersim ve Zilan gibi tartışmalı konuların eksik kaldığına dair eleştiriler.
- Öne Çıkan Görüşler:
- Batı, kiliseyi hayattan çıkararak ilerledi; Ortadoğu bunu yapamadı.
- Ortadoğu mozaiği ve etnik çatışmalar, emperyalizmin terör örgütleri üretmesine zemin hazırlıyor.
- Türkiye'nin elit yapısı gayrimüslim mallarının yağmasıyla oluştu. (Koç ailesi örneği).
- İzleyici Tepkileri:
- Birol Hoca, İlber Ortaylı ve Celal Şengör dışında Türkiye'deki nadir değerli tarihçilerden.
- Hediye Hanım'ın kalem sesi rahatsız ediciydi.
- Bu yayın, 'İslam geri kalmışlığın sebebidir' diyenlere iyi bir yanıt oldu.
- Sonuç:
Yayın, Ortadoğu'nun karmaşık sorunlarını çok boyutlu ele alırken, izleyicilerden hem destek hem de eleştiri almış. Özellikle din-ekonomi ilişkisi ve Türkiye'nin bölgedeki konumu üzerine derinlemesine tartışmalar dikkat çekmiş.
