Konuşma, İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan'ın hayatını kaybettiği helikopter kazası üzerine odaklanıyor. İstanbul Üniversitesi'nden İran uzmanı Doç. Dr. Hakan Güneş ile yapılan bu sohbette, kazanın İran iç siyasetine ve bölgesel etkilerine dair analizler paylaşılıyor.

Özet:

1. Kazanın İran İç Siyasetine Etkisi:

- İran'ın kurumsal yapısı nedeniyle Reisi'nin ölümünün devlet düzeninde büyük bir krize yol açması beklenmiyor. İran'da kişilerden ziyade kurumlar ön plandadır.

- Muhafazakarlar ve reformistler arasındaki siyasi mücadele artabilir, ancak bu mücadele rejim içi sınırlarda kalacaktır. Toplumsal muhalefetin sokaklara dökülmesi beklenmiyor.

- Reisi'nin yerine hızlıca yeni bir isim getirilebilir. Muhafazakar kanat, iç siyasette ve dış politikada sertlik yanlısı bir lideri tercih edecektir.

2. Toplumsal Muhalefet ve Başörtüsü Meselesi:

- İran'da başörtüsü zorunluluğuna karşı fiili bir direniş var. Kadınlar bu yasağı fiilen deliyor. Muhafazakar kanat, bu durumu varoluşsal bir mesele olarak görüyor ve baskıyı artırabilir.

- Bu tür baskılar, toplumsal muhalefeti yeniden alevlendirebilir. Ancak rejim, ekonomik zorluklar ve dış baskılar nedeniyle pragmatik davranmak zorunda kalabilir.

3. Dış Politika ve Bölgesel Etkiler:

- Reisi'nin ölümü, İran'ın bölgesel müttefikleri üzerinde (örneğin Lübnan'daki Hizbullah, Yemen'deki Husiler) demoralize edici bir etki yaratabilir. Ancak İran'ın bölgesel politikalarında radikal bir değişiklik beklenmiyor.

- İran'ın Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Türkiye ile ilişkileri, bölgedeki yeni denklemler çerçevesinde şekillenmeye devam edecek.

4. Seçimler ve İç Siyaset:

- Yaklaşan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde katılım oranı düşük olabilir. Rejim, meşruiyetini korumak için ılımlı bir adaya vize verebilir, ancak bu adayın etkisi sınırlı olacaktır.

- İran'da seçimler, rejim içi bir mücadele alanı olarak kalacak. Radikal bir değişim beklenmiyor.

5. Kazanın Şüpheli Yönleri:

- Kazanın bir suikast olma ihtimali tartışılıyor, ancak bu ihtimal düşük görülüyor. İran devletinin içindeki bir kanadın bu tür bir operasyonu gizlemesi zor.

- Yabancı servislerin rolüne dair spekülasyonlar var, ancak bu iddiaları destekleyecek somut bir veri yok.

6. Türkiye-İran İlişkileri:

- İran'ın Türkiye'den yardım istemesi, teknik ve coğrafi nedenlerle açıklanabilir. Türkiye'nin gece görüşü olan helikopterleri, arama kurtarma operasyonunda kullanılmak üzere talep edildi.

- İran'ın Türkiye'yi bu sürece dahil etmesi, bölgesel prestij ve güven ilişkileri açısından önemli bir adım olarak görülebilir.

Sonuç:

Reisi'nin ölümü, İran iç siyasetinde ve bölgesel politikalarında radikal bir değişiklik yaratmayacak. İran'ın kurumsal yapısı, hızlı bir şekilde yeni bir lider atanmasını sağlayacak. Ancak toplumsal muhalefet ve ekonomik zorluklar, rejim için önemli bir sınav olmaya devam edecek. Bölgesel dengelerde ise İran'ın Suudi Arabistan, Türkiye ve diğer ülkelerle ilişkileri, yeni bir denklem içinde şekillenecek.