Afganistan
Ve Tanrı Orta Doğu'yu Yarattı! Afganistan'da Sovyet dönemi. Töre Sivrioğlu ve Javid Türkoğlu ile...
Özet:
Hediye Levent'in sunduğu programda, Töre Sivrioğlu ve Ahmet Cavit Türkoğlu, Afganistan 1978-1992: Soğuk Savaşın Sıcak Cephesi kitabı üzerinden Afganistan'ın Sovyetler dönemini ele aldı.
- Sol Düşüncenin Kökenleri: Afganistan'daki sol hareketin temelleri, 1919 Bolşevik Devrimi sonrası Sovyetlerle kurulan ilişkilere ve Doğu Halkları Kurultayı'na dayanıyor. Emanullah Han döneminde başlayan modernleşme çabaları, Sovyet desteğiyle şekillendi.
- Basmacı Hareketi: Orta Asya'daki anti-Bolşevik direnişçiler, Afganistan'a sığındı. Bu hareket, sonradan mücahitlerin öncülü olarak yorumlandı.
- Demokratik Halk Partisi (ADHP): 1965'te kurulan ADHP, toprak reformu ve kadın hakları gibi ilerici adımlar attı ancak geleneksel yapıyla çatıştı. 1978'de iktidara geldi, ancak iç çatışmalar (Halk-Perçem ayrışması) ve Hafizullah Amin'in şiddet politikaları nedeniyle zayıfladı.
- Sovyet Müdahalesi: 1979'da Sovyetler, Amin'i devirip Babrak Karmal'ı getirdi. Müdahale, Afganistan'da altyapıyı geliştirdi ancak dış destekli mücahit direnişini durduramadı.
- Mücahitler: Pakistan, ABD ve Suudi Arabistan destekli gruplar, Sovyetlere ve ADHP'ye karşı savaştı. Cihat hareketi, etnik bölünmeler ve radikalleşmeyle iç savaşa dönüştü.
- Sonuç: Sovyetlerin 1989'da çekilmesiyle ADHP 1992'ye kadar direndi ancak mücahitlerin zaferi, Taliban'ın yükselişine zemin hazırladı.
Konuklar: Töre Sivrioğlu, Ahmet Cavit Türkoğlu.
Kitap: *Afganistan 1978-1992: Soğuk Savaşın Sıcak Cephesi*.
İzleyici yorumları
Bu yayın için izleyiciler toplamda 73 yorumda bulunmuş. 19174 defa izlenen yayın 1032 kişi tarafından beğenilmiş.
Yorumlarda genel olarak şu konular öne çıkıyor:
- Kürt Birliği ve Bağımsızlık Tartışmaları: Kürtlerin birlik olması gerektiği, Barzani yönetiminin bağımsızlıkçı yaklaşımı ile PKK'nin ideolojik farklılıklarına dair eleştiriler. Türkiye'nin PKK'nin sınırsız eşit toplum ideolojisinden endişe duyduğu belirtiliyor.
- Arzu Yılmaz'ın Analizleri: Konuk Arzu Yılmaz'ın Ortadoğu ve Kürdistan'a dair tarafsız, analitik yorumları takdir ediliyor. Ancak bazı yorumlarda soruların dağınık olduğu ve cevapların anlaşılmasının zor olduğu eleştirisi de yer alıyor.
- Türkiye'nin Kürt Politikası: TC'nin Kürt sorununa yaklaşımı eleştiriliyor, ez-çöz politikası vurgulanıyor. Öcalan'ın rolü ve devletin onu kullanma çabaları tartışılıyor. Bazı yorumlarda Türk-Kürt kardeşliği söylemine karşı çıkılıyor.
- KDP ve Barzani Eleştirisi: KDP'nin demokratikleşmemesi ve aşiretçi yapısı eleştiriliyor. Barzani'nin diktatörlük benzeri yönetimi ve feodal yapı sorgulanıyor.
- Ulusal Sorun ve Çözüm Önerileri: Kürt ulusal sorununun çözümüne dair farklı görüşler var. Bazıları Norveç örneğini referans gösterirken, bazıları Lenin'in self-determinasyon hakkı vurgusunu hatırlatıyor.
- Teknik ve İçerik Eleştirileri: Hediye Levent'in PKK yerine PEKAKA demesi, Kürdistan yerine Irak ifadesinin kullanılması gibi detaylar eleştirilmiş. Ayrıca videonun teknik kalitesine dair yorumlar da mevcut.
- Duygusal ve Siyasi Destek Mesajları: Kürt mücadelesine destek veren, Yaşasın Kürtlerin özgürlük mücadelesi gibi mesajlar da yorumlarda yer alıyor.
