Özet:

Hediye Levent'in sunduğu programda, konuklar Töre Sivrioğlu ve Ahmet Cavit Türkoğlu ile birlikte *Afganistan 1978-1992: Soğuk Savaşın Sıcak Cephesi* kitabı üzerinden Afganistan'ın Sovyetler dönemi ele alınıyor.

- Sol Düşüncenin Kökenleri: Afganistan'da sol hareketin temelleri, Bolşevik Devrimi sonrası Doğu Halkları Kurultayı ve Sovyetler'in Afganistan'ın bağımsızlığını tanıyan ilk devlet olmasıyla başlıyor. Emanullah Han döneminde Sovyetler'le yakınlaşma ve eğitim desteğiyle komünist fikirler yayılıyor.

- Basmacı Hareketi: Türkistan'daki anti-Bolşevik direnişçiler, Afganistan'a sığınıyor ve Sovyet-Afgan sınır çatışmalarına yol açıyor. Hareket, İslami-milliyetçi karma bir yapıya sahip.

- Demokratik Halk Partisi (ADHP): 1965'te kurulan parti, toprak reformu, kadın hakları ve laik eğitim gibi reformlar hedefliyor. Ancak köklü toplumsal değişimler, geleneksel yapıyla çatışıyor. Hafizullah Amin dönemindeki şiddet ve iç çatışmalar partiye zarar veriyor.

- Sovyet Müdahalesi: 1979'da Sovyetler, Amin'i devirip Babrak Karmal'ı iktidara getiriyor. Müdahale, Afganistan'da altyapı yatırımları (barajlar, üniversiteler) yapılmasına rağmen, halkta yabancı asker varlığı nedeniyle tepkiyle karşılanıyor.

- Mücahitler ve Dış Destek: Pakistan, ABD ve Suudi Arabistan'ın silah-finans desteğiyle mücahitler güçleniyor. Cihat hareketi, Sovyetler çekildikten sonra iç savaşa dönüşüyor. Taliban'ın kökeni de bu döneme dayanıyor.

- Kültürel Çatışma: ADHP'nin kadın hakları ve modernleşme çabaları, köklü dini-kabilevi yapıyla çarpışıyor. Öğretmenlerin köylere gönderilmesi, radikal tepkilere yol açıyor.

Konuklar: Töre Sivrioğlu ve Ahmet Cavit Türkoğlu.

Kitap: *Afganistan 1978-1992: Soğuk Savaşın Sıcak Cephesi*.