Özet:

Hediye Levent'in sunduğu programda, konuklar Töre Sivrioğlu ve Ahmet Cavit Türkoğlu ile *Afganistan 1978-1992: Soğuk Savaş’ın Sıcak Cephesi* kitabı üzerinden Afganistan'ın Sovyetler dönemi tartışıldı.

- Sol Düşüncenin Kökenleri: Afganistan’da sol hareketin temelleri, 1920’lerde Bolşevik Devrimi’nin etkisi ve Sovyetler’in Afganistan’a verdiği destekle atıldı. Emanullah Han döneminde modernleşme çabaları ve Sovyetler’le ilişkiler öne çıktı.

- Basmacı Hareketi: Orta Asya’daki anti-Bolşevik direnişçilerin Afganistan’a sığınması ve Sovyet-Afgan sınır çatışmalarına yol açması ele alındı.

- Demokratik Halk Partisi: 1965’te kurulan partinin etnik çeşitliliği, reformları (toprak dağıtımı, kadın hakları) ve iç çatışmaları (Halk-Perçem ayrışması) konuşuldu. Hafizullah Amin’in şiddet politikaları ve Sovyet müdahalesinin ardından Babrak Karmal’ın uzlaşma çabaları vurgulandı.

- Sovyet Müdahalesi: 1979’daki müdahalenin nedenleri (rejimi koruma, ABD-Pakistan destekli mücahit tehdidi) ve Kızıl Ordu’nun kısıtlı askeri stratejisi tartışıldı.

- Mücahitler: Pakistan, ABD ve Suudi Arabistan destekli grupların yapısı, etnik temelli örgütlenmeleri ve Cihat sonrası iç savaşa evrilmeleri anlatıldı.

- Kültürel Çatışma: Sovyet destekli modernleşme (kadınların eğitimi, laiklik) ile geleneksel yapı arasındaki gerilimler ve mücahitlerin radikal İslami yorumu karşılaştırıldı.

Programda, Afganistan’ın Sovyet sonrası çöküşü ve Taliban’ın yükselişine de değinildi. Konuklar, kitaptaki arşiv çalışmalarına dayanarak Batı ve Sovyet propagandalarının yarattığı çarpıtmaları eleştirdi.