Özet:

Hediye Levent'in sunduğu programda, konuklar Töre Sivrioğlu ve Ahmet Cavit Türkoğlu ile birlikte Afganistan'da Sovyetler dönemi tartışıldı. Konuşma, Afganistan 1978-1992: Soğuk Savaş'ın Sıcak Cephesi kitabı üzerinden ilerledi.

- Sol Düşüncenin Kökenleri: Afganistan'da sol hareketin temelleri, 1919 Bolşevik Devrimi sonrası Sovyetlerle kurulan ilişkiler ve 1965'te kurulan Afganistan Demokratik Halk Partisi (ADHP) ile atıldı. Parti, eğitim reformları, kadın hakları ve toprak dağılımı gibi ilerici adımlar attı ancak geleneksel yapıyla çatıştı.

- Sovyet Müdahalesi: 1979'da Sovyetlerin Afganistan'a müdahalesi, ADHP içindeki bölünmeler (Halkçılar-Parçamcılar) ve Hafizullah Amin'in sert politikalarıyla tetiklendi. Müdahale, İslami direnişi (mücahitler) güçlendirdi.

- Mücahitler ve Dış Destek: Mücahit hareketi, Pakistan, ABD, Suudi Arabistan ve Çin gibi aktörlerden silah-finans desteği alarak büyüdü. Cihat söylemi, Sovyet karşıtlığı üzerinden küresel İslami hareketlere ilham verdi.

- Çöküş ve Sonrası: Sovyetlerin 1989'da çekilmesiyle ADHP, 1992'ye kadar dirense de iç savaş ve mücahit grupların iktidar mücadelesiyle yıkıldı. Taliban'ın yükselişi bu kaosun ürünü oldu.

Konuklar: Töre Sivrioğlu (yazar/tarihçi), Ahmet Cavit Türkoğlu (yazar).

Vurgular: ADHP'nin kazanımları, Sovyetlerin kalkınma projeleri, mücahitlerin etnik-parçalı yapısı ve cihatçılığın küreselleşmesi.