Hizbullah (Lübnan) 1- Nasıl kuruldu? Selim Sezer anlatıyor.
Yayın Özeti
Gazeteci Hediye Levent'in sunumu ve konuğu akademisyen Selim Sezer ile Lübnan Hizbullah'ının tarihsel arka planı, kuruluş süreci, ideolojik temelleri ve bölgesel etkileri ele alındı. Hizbullah'ın 1982-1985 arasında, Lübnan İç Savaşı ve İsrail işgali koşullarında ortaya çıktığı, resmi kuruluşunun 1985 yılında ilan edildiği belirtildi. Örgütün ortaya çıkışında İran İslam Devrimi'nin etkisi, Lübnan'daki mezhepsel ve sınıfsal dinamikler ile İsrail karşıtı direnişin rol oynadığı vurgulandı.
Hizbullah'ın temel hedefinin başlangıçta İsrail işgaline son vermek olduğu, zamanla siyasi bir yapıya dönüştüğü ifade edildi. Türkiye'deki Hizbullah ile Lübnan Hizbullah'ının farklı olduğu, aralarında organik bir bağ bulunmadığı açıklandı. Tayif Anlaşması sonrasında diğer silahlı grupların aksine Hizbullah'ın silahlarını bırakmayı reddetmesinin nedenleri, İsrail tehdidi ve caydırıcılık ihtiyacı ile açıklandı. Örgütün Lübnan siyasetine entegrasyonu, hükümetlerde bakanlık alması ve toplumun farklı kesimlerinden destek bulması değerlendirildi.
Hizbullah'ın Lübnan ordusu ile ilişkisi, ortak operasyonlar yapmalarına rağmen tam bir entegrasyonun yapısal nedenlerle mümkün olmadığı belirtildi. İran ile olan ilişkilerinin organik ve ideolojik bağlara dayandığı, ancak Hizbullah'ın kendi karar alma mekanizmalarına sahip bağımsız bir aktör olduğu ifade edildi. Son olarak, Lübnan'daki mevcut ekonomik kriz ve siyasi istikrarsızlık bağlamında Hizbullah'ın konumu ve geleceğine dair değerlendirmeler yapılarak program sonlandırıldı.
Dr. Sezer, lisans eğitimini 2000 yılında Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Kamu Yönetimi Bölümü’nde tamamlamıştır. Yüksek lisans derecesini ise 2009 yılında Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Siyaset Bilimi programında elde etmiştir. Akademik ilgi alanları, Osmanlı ve Orta Doğu tarihi, siyaset bilimi, toplumsal dönüşüm kuramları ve uluslararası ilişkiler disiplinlerinde yoğunlaşmaktadır.İzleyici yorumları
Bu yayın için izleyiciler toplamda 20 yorumda bulunmuş. 5722 defa izlenen yayın 301 kişi tarafından beğenilmiş.
1. Kökeni ve Tarihsel Bağlam (00:00 - 13:19)
* Hizbullah'ın kuruluşu, 1980'lerde Lübnan'daki spesifik koşullara dayandırılıyor.
* Ortaya çıkışında etkili olan üç temel dinamik vurgulanıyor:
1. 1979 İran Devrimi: İdeolojik ve manevi bir model teşkil etmesi.
2. İsrail'in 1982'de Lübnan'ı İşgali: Direniş ihtiyacını doğurması.
3. Lübnan'daki Şii toplumunun marjinalleşme ve dışlanma hissi: Örgüt için yerel bir sosyal taban oluşturması.
2. İdeolojisi ve Hedefleri (13:19 - 17:38)
* Hizbullah'ın ideolojik temellerinin, İran Devrimi'nin Velayet-i Fakih (Fakih'in Vesayeti) doktrinine dayandığı aktarılıyor.
* Temel hedefleri arasında İsrail'e karşı direniş ve Lübnan'daki Şii toplumunun haklarını korumak olduğu belirtiliyor.
3. Türkiye'deki Hizbullah ile Karşılaştırma (17:38)
* Programın kritik bir bölümü, Lübnan Hizbullah'ı ile Türkiye'de faaliyet göstermiş olan Hizbullah (Hüda-Par'ın selefi) arasındaki farklara ayrılmış.
* İki örgütün isim benzerliği dışında tamamen farklı tarihsel, coğrafi ve operasyonel bağlamlara sahip olduğu vurgulanmış. Aralarında herhangi bir organizasyonel bağ olmadığına dikkat çekilmiş.
4. Lübnan İç Savaşı ve Tayif Anlaşması (20:42 - 32:16)
* Hizbullah'ın yükselişinde önemli bir dönüm noktası olan Lübnan İç Savaşı ve savaşı sona erdiren 1989 Tayif Anlaşması ele alınmış.
* Anlaşmanın Lübnan'ın siyasi sisteminde dengeleri değiştirdiği, ancak Hizbullah'ın direniş gücü olarak konumunu korumasına izin verdiği tartışılmış.
5. Silahlı Yapının Devam Etme Gerekçeleri (32:16 - 37:16)
* Tayif sonrası dönemde Hizbullah'ın neden silahlı yapısını lağvetmediği sorusuna cevap aranmış.
* Temel gerekçe olarak, İsrail tehdidinin devam ettiği ve Hizbullah'ın kendisini ulusal bir savunma gücü olarak gördüğü argümanı sunulmuş.
6. 2006 Savaşı ve Siyasete Entegrasyon (37:16 - 46:31)
* 2006 İsrail-Hizbullah Savaşı, örgütün Lübnan ve bölge genelindeki prestijini ve gücünü pekiştiren bir dönüm noktası olarak işaret edilmiş.
* Bu askeri başarının, Hizbullah'ın Lübnan siyasetine tam anlamıyla entegre olmasının ve hükümetlerde söz sahibi olmasının önünü açtığı belirtilmiş.
7. Güncel Konum ve İlişkiler (46:31 - 55:41)
* Lübnan Ordusu ile İlişkisi: Hizbullah'ın devlet içinde paralel bir silahlı güç olmasının yarattığı gerilimler ve entegrasyon zorluklarından bahsedilmiş.
* İç Savaş Potansiyeli: Örgütün, ülkeyi yeni bir iç çatışmaya sürüklemekten kaçınan uzlaşmacı bir tavır sergilediği yorumu yapılmış.
* İran ile İlişkileri: Hizbullah-İran arasındaki stratejik, ideolojik ve mali bağlar kabul edilirken, Hizbullah'ın Lübnan içindeki kararlarında önemli bir özerkliğe sahip olduğu vurgulanmış. İlişkinin tam bir bağımlılık yerine stratejik ortaklık doğasında olduğu ima edilmiş.
---
### İzleyici Tepkileri ve Geri Bildirimler Üzerine
Yorumlardan, programın genel olarak bilgilendirici, değerli ve başarılı bulunduğu anlaşılıyor. Ancak, iki ana eleştiri/görüş öne çıkıyor:
1. Sunucunun Konuğu Bölmesi (@nameles3951, @can4515, @ethemnejatileri3681): Bazı izleyiciler, Hediye Hanım'ın konuğunu sık sık bölerek konuşma akışını kesmesinden rahatsız olmuş. Konuğa daha fazla ve kesintisiz konuşma fırsatı verilmesini talep ediyorlar.
2. İçerik Talepleri (@mehmetdogan7914, @hakangurkan51, @ADNANCUBNEHOCA): İzleyiciler, bu konuda ve benzeri (Suriye, Afganistan gibi) bölgesel meselelerde daha fazla ve daha derinlemesine içerik talep ediyor. Özellikle @ADNANCUBNEHOCA, Hizbullah'ın Suriye ve Lübnan'daki eylemlerine bizzat şahit olduğunu belirterek katkı sunmak istediğini belirtmiş.
Sonuç olarak, bu program, Lübnan Hizbullah'ını çok yönlü bir şekilde anlamak isteyenler için detaylı bir rehber niteliğindedir. İzleyici geri bildirimleri, sunum tarzında küçük ayarlamalar yapıldığı takdirde ve bu tür içeriklerin sıklığı artırıldığında, kanalın hedef kitlesinden daha yüksek bir memnuniyet alacağını göstermektedir.
Abeer Naeseh Ahmed Ebu Saleh Ahmed Javid Türkoğlu Prof. Dr. Ahmet Sözen Ali Ergin Demirhan Ali İhsan Varol Amberin Zaman Arif Keskin Arzu Akgün Doç. Dr. Arzu Yılmaz Aydın Selcen Aydın Sezer Dr. Aysuda Kölemen Ayşe Çavdar Dr. Banu Dalaman Barçın Yinanç Behlül Özkan Dr. Birgül Demirtaş Dr. Birol Başkan Burcu Özkaya Canan Güllü Cansel Tan Celal Karadoğan Cengiz Çandar Cengiz Erdinç Cengiz Özdemir Dr. Ceren Ergenç Ceren İskit Ceren Sungur Cihan Kılıç Prof. Dr. Çağdaş Üngör Prof. Dr. Çiler Çilingiroğlu Dalia Ziada Deniz Tunç Kalyoncu Dr. Derya Göçer Dilan Yılmaz Emin Eliçin Dr. Erkan Konyar Prof. Dr. Esin Davutoğlu Şenol Faik Bulut Faruk Bildirici Prof. Dr. Fatih Erkoçoğlu Feyza Gümüşlüoğlu Gizem Aslantepe Gökhan Çinkara Gökhun Göçmen Dr. Gül Pulhan Hacer Foggo Doç. Dr. Hakan Güneş Hale Gönültaş Prof. Dr. Hamit Bozaslan Hilal Köylü Hülya Arslan Dr. Hürcan Aslı Aksoy Hüsnü Mahalli Işın Eliçin İlay Aksoy Prof. Dr. İlhan Uzgel İslam el-Zant İslam Özkan Prof. Dr. İsmail Gezgin Dr. Kerem Gülay Kubilay Kaptan Dr. Mayada Kamal Eldeen Mehmet Akif Koç Mehmet Alaca Prof. Dr. Mehmet Azimli Doç. Dr. Meltem Doğan Alparslan Muhammet Yücel Muin Naim Murat Özçelik Murat Türkeş Prof. Dr. Mustafa Hamdi Sayar Mühdan Sağlam Namık Tan Doç. Dr. Nazım Cafersoy Nebahat Tanrıverdi Prof. Dr. Necmi Karul Nesrin Nas Nevşin Mengü Nimet Kıraç Oğul Tuna Oğuzhan Çağlıyan Özer Sencar Özkan Öztaş Özlem Ertan Peyman Aref Rahim Farzam Ramazan Bursa Prof. Dr. Recai Tekoğlu Redhwan El Khutabi Ruşen Takva Sadık Usta Sarkis Kassargian Savaş Porgham Dr. Selin Nasi Prof. Dr. Serhat Erkmen Serhat Uçak Dr. Serkan Keçeci Sibel Karadağ Prof. Dr. Sinem Akgül Açıkmeşe Soli Özel Suat Delgen Töre Sivrioğlu Doç. Dr. Tuğçe Ersoy Ceylan Dr. Tuğçe Tezer Prof. Dr. Turgay Kurultay Doç. Dr. Yasin Atlıoğlu Yaşar Halit Çevik Yaşar Yılmaz Yektan Türkyılmaz Yiğit Göktuğ Yusuf El Şerif Prof. Dr. Zekeriya Kurşun